Szams z Tabrizu i jego 40 zasad ścieżki miłości

Szams z Tabrizu czy Szams al-Din Mohammad (1185–1248) był perskim derwiszem – wędrującym sufim. Znany jest przede wszystkim jako nauczyciel duchowy Rumiego, najsłynniejszego poety mistycznego, który to poświęcił mu wiele miejsca w swojej poezji, a w szczególności dzieło Dywan Szamsa z Tabrizu. Urodził się w Tabrizie i tam też odebrał swoją edukację duchową (jego nauczycielem był Baba Kamal al-Din Dżumdi). Przez wiele lat podróżował po Bliskim Wschodzie, utrzymując się z rzemiosła i sprzedaży, aż ok. 1244 roku trafia do Konji, gdzie spotyka swojego ucznia (niektórzy mówią, że jedynego) – Dżelaluddina Balkhi, którego znamy jako Rumi. Było to zderzenie dwóch estetyk poznania mistycznego: Szams jest sufickim mistykiem, a Rumi – przede wszystkim teologiem. Jest wiele legend na temat ich pierwszego spotkania, natomiast pewne jest to, że Rumi kilka lat uczył się od Szamsa i że zmienił się w tym czasie diametralnie. Stał się Rumim, którego znamy.
Szams pisał sam teksty, z których najbardziej znane są Maqalat-e Szams-e Tabrizi (Dyskursy Szamsa z Tabrizu), a do tego i w tradycyjnych kręgach i w pop-kulturze krąży tekst tzw. 40 zasad ścieżki miłości Szamsa z Tabrizu. Prawdopodobnie nie został on napisany przez Szamsa, a jest dużo późniejszą próbą kompilacji jego nauczania. Trzeba przyznać, że całkiem udaną, zgrabnie ujmującą różne ważne zagadnienia sufickiej ścieżki.
Maciej Wielobób